اصطلاحات دندانپزشکی با توضیحات جامع

دندانپزشکی یکی از حوزه‌های مهم پزشکی است که در آن از اصطلاحات تخصصی بسیاری استفاده می‌شود. آشنایی با این اصطلاحات دندانپزشکی نه‌تنها برای دانشجویان و متخصصان بلکه برای بیمارانی که به دندانپزشک مراجعه می‌کنند نیز اهمیت دارد. در این مقاله، برخی از اصطلاحات دندانپزشکی به همراه ترجمه و توضیحات ارائه شده است.

اصطلاحات عمومی دندانپزشکی با توضیحات جامع

1. دندانپزشک (Dentist)

دندانپزشک، پزشکی است که در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها و مشکلات دهان، دندان‌ها و لثه‌ها تخصص دارد. این متخصص می‌تواند خدماتی شامل معاینات دوره‌ای، ترمیم دندان‌ها، جراحی‌های دهانی و مشاوره‌های بهداشتی ارائه دهد.

2. بهداشت دهان و دندان (Oral Hygiene)

بهداشت دهان و دندان شامل مجموعه‌ای از عادات روزانه مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهان‌شویه برای جلوگیری از تجمع پلاک، پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه است. رعایت این اصول برای سلامت عمومی بدن نیز ضروری است.

3. دهان‌شویه (Mouthwash)

دهان‌شویه یک مایع ضدعفونی‌کننده است که برای کاهش باکتری‌های دهان، خوشبو کردن نفس و پیشگیری از پوسیدگی دندان یا بیماری‌های لثه استفاده می‌شود. برخی دهان‌شویه‌ها دارای فلوراید هستند و برای تقویت مینای دندان توصیه می‌شوند.

4. مسواک (Toothbrush)

مسواک ابزاری با برس نرم یا متوسط است که برای پاکسازی سطح دندان‌ها و لثه‌ها از پلاک‌ها و مواد غذایی استفاده می‌شود. انتخاب مسواک مناسب و تعویض آن هر سه ماه یک‌بار برای بهداشت دهان و دندان حیاتی است.

5. خمیر دندان (Toothpaste)

خمیر دندان ماده‌ای حاوی فلوراید و مواد ضدباکتری است که به همراه مسواک برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده می‌شود. این محصول به جلوگیری از پوسیدگی، کاهش حساسیت و از بین بردن لکه‌های دندانی کمک می‌کند.

6. بوی بد دهان (Halitosis)

بوی بد دهان یا هالیتوزیس به علت وجود باکتری‌ها در دهان، پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه یا مصرف برخی غذاها ایجاد می‌شود. رعایت بهداشت دهان، مصرف آب کافی و مراجعه به دندانپزشک می‌تواند این مشکل را کاهش دهد.

7.جرم دندان (Dental Tartar)

جرم دندان یا تارتار، پلاک سخت‌شده‌ای است که به‌طور مداوم روی دندان‌ها و زیر خط لثه تشکیل می‌شود. این جرم فقط با جرم‌گیری حرفه‌ای توسط دندانپزشک قابل حذف است و اگر درمان نشود، ممکن است منجر به بیماری‌های لثه شود.

8. لثه (Gum)

لثه، بافت نرم و صورتی‌رنگی است که دندان‌ها را احاطه کرده و از آنها محافظت می‌کند. سلامت لثه برای پایداری دندان‌ها بسیار مهم است و التهاب یا عفونت آن می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی مانند پریودنتیت شود.

9. فلوراید (Fluoride)

فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که به تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی کمک می‌کند. این ماده در خمیر دندان‌ها، دهان‌شویه‌ها و در برخی مناطق در آب آشامیدنی یافت می‌شود.

10. رادیوگرافی دندان (Dental X-Ray)

رادیوگرافی دندان یکی از روش‌های تصویربرداری است که دندانپزشکان از آن برای بررسی ساختار دندان‌ها، ریشه‌ها و استخوان فک استفاده می‌کنند. این روش مشکلاتی مانند پوسیدگی‌های پنهان، عفونت‌ها یا شکستگی‌ها را آشکار می‌کند.

11. دندان عقل (Wisdom Tooth)

دندان عقل آخرین دندان آسیاب است که معمولاً بین سنین 17 تا 25 سالگی رشد می‌کند. در بسیاری از موارد، فضای کافی برای رشد این دندان وجود ندارد و ممکن است نیاز به کشیدن آن باشد.

12. مینای دندان (Enamel)

مینای دندان سخت‌ترین بافت بدن انسان است که به‌عنوان لایه خارجی دندان‌ها عمل می‌کند. این لایه دندان را در برابر اسیدها، مواد غذایی سخت و آسیب‌های فیزیکی محافظت می‌کند، اما در صورت آسیب غیرقابل‌ترمیم است.

13. عاج دندان (Dentin)

عاج دندان لایه‌ای زیر مینای دندان است که حاوی توبول‌های کوچک است. این لایه حساس بوده و در صورت آسیب دیدن مینای دندان، ممکن است باعث حساسیت به دما و مواد غذایی شود.

14. پالپ دندان (Dental Pulp)

پالپ، بخش داخلی دندان است که شامل عصب‌ها و رگ‌های خونی می‌شود. اگر پالپ آسیب ببیند یا عفونی شود، معمولاً به درمان عصب‌کشی نیاز دارد تا از انتشار عفونت جلوگیری شود.

15. رژیم غذایی مناسب برای دندان (Diet for Oral Health)

رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، محصولات لبنی و مواد حاوی کلسیم و فلوراید به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین نیز خطر پوسیدگی را کاهش می‌دهد.

16. فیشور سیلانت (Fissure Sealant)

فیشور سیلانت یک لایه محافظ پلاستیکی است که برای پر کردن شیارهای عمیق دندان‌های آسیاب استفاده می‌شود. این روش برای جلوگیری از تجمع پلاک و پوسیدگی دندان‌ها، به‌ویژه در کودکان، بسیار مؤثر است.

17. مسواک برقی (Electric Toothbrush)

مسواک برقی نوعی مسواک است که با حرکات ارتعاشی یا چرخشی به تمیز کردن دندان‌ها کمک می‌کند. این نوع مسواک برای افرادی که به‌درستی مسواک نمی‌زنند یا دسترسی به دندان‌های عقب دارند، مفید است.

18. خونریزی لثه (Bleeding Gums)

خونریزی لثه اغلب نشانه‌ای از التهاب یا عفونت در بافت لثه است که ممکن است ناشی از پلاک‌های دندانی، بیماری‌های لثه یا تکنیک نادرست مسواک زدن باشد. درمان به‌موقع این مشکل می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.

اصطلاحات دندانپزشکی

اصطلاحات مربوط به بیماری‌ها و مشکلات دندان

در این بخش، اصطلاحات رایج در زمینه بیماری‌ها و مشکلات دندانی به همراه توضیحات جامع آورده شده است:

1. پوسیدگی دندان (Tooth Decay)

پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دندانی است که به‌دلیل تجمع پلاک باکتریایی و تولید اسید توسط باکتری‌ها روی سطح دندان ایجاد می‌شود. این اسید مینای دندان را تخریب می‌کند و اگر درمان نشود، ممکن است به لایه‌های عمیق‌تر دندان (عاج و پالپ) نفوذ کرده و باعث عفونت یا درد شدید شود.

2. پلاک دندانی (Dental Plaque)

پلاک دندانی لایه‌ای نرم و چسبناک از باکتری‌ها و ذرات غذایی است که روی سطح دندان‌ها و خط لثه تشکیل می‌شود. اگر پلاک به‌موقع از بین نرود، می‌تواند به جرم دندان تبدیل شده و خطر پوسیدگی و بیماری‌های لثه را افزایش دهد.

3. جرم دندان (Dental Tartar/Calculus)

جرم دندان یا تارتار، پلاک سخت‌شده‌ای است که به‌مرور زمان در اثر تجمع مواد معدنی روی دندان‌ها و زیر خط لثه تشکیل می‌شود. این جرم تنها با جرم‌گیری توسط دندانپزشک قابل حذف است و اگر درمان نشود، ممکن است منجر به بیماری‌های لثه و تحلیل استخوان فک شود.

4. حساسیت دندان (Tooth Sensitivity)

حساسیت دندان به درد یا ناراحتی هنگام مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های گرم، سرد، شیرین یا اسیدی گفته می‌شود. این مشکل معمولاً به‌دلیل تحلیل مینای دندان، تحلیل لثه یا وجود ترک در دندان‌ها ایجاد می‌شود.

5. آبسه دندان (Dental Abscess)

آبسه دندان عفونتی چرکی است که معمولاً در نزدیکی ریشه دندان یا در لثه ایجاد می‌شود. این عفونت به‌دلیل پوسیدگی عمیق، ترک دندان یا عفونت لثه ایجاد می‌شود و می‌تواند با درد شدید، تورم و تب همراه باشد. درمان آن معمولاً شامل تخلیه آبسه و مصرف آنتی‌بیوتیک یا عصب‌کشی است.

6. بیماری لثه (Gum Disease)

بیماری لثه یا پریودنتال شامل التهاب یا عفونت بافت لثه است که در مراحل اولیه به‌عنوان ژنژیویت (Gingivitis) شناخته می‌شود. اگر درمان نشود، ممکن است به پریودنتیت (Periodontitis) پیشرفت کند که می‌تواند منجر به تحلیل لثه، از دست دادن دندان‌ها و تخریب استخوان فک شود.

7. ژنژیویت (Gingivitis)

ژنژیویت مرحله اولیه بیماری لثه است که با علائمی مانند قرمزی، تورم و خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن همراه است. در این مرحله بیماری قابل برگشت است و با رعایت بهداشت دهان و جرم‌گیری قابل درمان است.

8. پریودنتیت (Periodontitis)

پریودنتیت مرحله پیشرفته بیماری لثه است که در آن بافت‌های پشتیبان دندان‌ها (لثه و استخوان فک) تخریب می‌شوند. این بیماری ممکن است باعث تحلیل لثه، لق شدن دندان‌ها و در نهایت از دست دادن آنها شود. درمان شامل جرم‌گیری عمیق، جراحی لثه و مراقبت دقیق بهداشتی است.

9. تحلیل لثه (Gum Recession)

تحلیل لثه وضعیتی است که در آن خط لثه به سمت عقب حرکت می‌کند و ریشه دندان‌ها نمایان می‌شود. این مشکل معمولاً به‌دلیل مسواک زدن شدید، بیماری‌های لثه یا ژنتیک رخ می‌دهد و می‌تواند باعث حساسیت دندان و افزایش خطر پوسیدگی شود.

10. ترک دندان (Cracked Tooth)

ترک دندان حالتی است که در آن یک شکستگی کوچک یا ترک در ساختار دندان ایجاد می‌شود. این ترک ممکن است بدون درد باشد، اما در صورت نفوذ به پالپ دندان می‌تواند منجر به درد، حساسیت و عفونت شود.

11. دندان نهفته (Impacted Tooth)

به دندانی که به‌طور کامل از لثه بیرون نیامده یا در موقعیت نادرستی قرار گرفته است . دندان عقل یکی از دندان‌هایی است که معمولاً دچار این مشکل می‌شود. درمان ممکن است شامل کشیدن دندان یا جراحی باشد.

12. دندان‌قروچه (Bruxism)

دندان‌قروچه به ساییدن یا فشردن دندان‌ها به‌طور ناخودآگاه، معمولاً هنگام خواب، گفته می‌شود. این مشکل می‌تواند باعث درد فک، ساییدگی دندان‌ها و مشکلات مفصل فک شود. استفاده از محافظ دندان در شب یکی از روش‌های درمانی است.

13. حفره دندان (Cavity)

حفره دندان یک سوراخ یا ناحیه آسیب‌دیده در مینای دندان است که به‌دلیل پوسیدگی ایجاد می‌شود. درمان شامل پرکردن دندان با مواد ترمیمی است تا از پیشرفت آسیب جلوگیری شود.

14. فرسایش مینای دندان (Enamel Erosion)

فرسایش مینای دندان به از بین رفتن تدریجی مینای دندان در اثر تماس مداوم با اسیدها، مانند نوشیدنی‌های اسیدی یا مشکلات گوارشی، گفته می‌شود. این مشکل می‌تواند دندان‌ها را حساس و مستعد پوسیدگی کند.

15. کیست دندانی (Dental Cyst)

کیست دندانی کیسه‌ای پر از مایع است که معمولاً در اطراف ریشه دندان یا لثه تشکیل می‌شود. این کیست‌ها ممکن است بدون علامت باشند اما در صورت رشد می‌توانند باعث درد و آسیب به استخوان فک شوند و نیاز به جراحی داشته باشند.

16. لک‌های دندانی (Dental Stains)

لک‌های دندانی تغییر رنگ‌هایی هستند که روی سطح دندان‌ها ظاهر می‌شوند. این لک‌ها ممکن است به‌دلیل مصرف قهوه، چای، سیگار یا به‌طور طبیعی با افزایش سن ایجاد شوند. روش‌های سفید کردن دندان می‌تواند این لک‌ها را از بین ببرد.

17. دندان شکست‌خورده (Fractured Tooth)

شکستگی دندان ممکن است به‌دلیل ضربه، تصادف یا گاز گرفتن مواد سخت ایجاد شود. این مشکل می‌تواند شامل ترک‌های جزئی تا شکستن کامل دندان باشد و درمان بسته به شدت آسیب، شامل پرکردن، روکش یا عصب‌کشی است.

18. بوی بد دهان (Halitosis)

بوی بد دهان یا هالیتوزیس ممکن است ناشی از تجمع باکتری‌ها، پوسیدگی دندان، عفونت لثه یا حتی مشکلات گوارشی باشد. درمان شامل رعایت بهداشت دهان، مصرف آب کافی و در برخی موارد مراجعه به دندانپزشک است.

اصطلاحات دندانپزشکی

اصطلاحات مربوط به درمان‌های دندانپزشکی با توضیحات جامع

در زیر فهرستی از درمان‌های دندانپزشکی به همراه توضیحات کامل آورده شده است:

1. جرم‌گیری (Scaling)

جرم‌گیری فرایندی است که در آن پلاک‌ها و جرم‌های سخت‌شده (تارتار) از سطح دندان‌ها و زیر خط لثه پاک می‌شوند. این روش به جلوگیری از بیماری‌های لثه و حفظ سلامت دهان و دندان کمک می‌کند.

2. بلیچینگ دندان (Teeth Whitening)

بلیچینگ دندان فرآیندی است که طی آن رنگ دندان‌ها با استفاده از مواد شیمیایی مانند پراکسید هیدروژن روشن‌تر می‌شود. این روش معمولاً برای حذف لکه‌های ناشی از مصرف قهوه، چای، سیگار و افزایش زیبایی لبخند انجام می‌شود.

3. پر کردن دندان (Dental Filling)

پر کردن دندان روشی است که برای بازسازی دندان‌های آسیب‌دیده در اثر پوسیدگی یا شکستگی استفاده می‌شود. مواد پرکننده می‌توانند شامل آمالگام، کامپوزیت، طلا یا سرامیک باشند که بر اساس نیاز بیمار انتخاب می‌شوند.

4. عصب‌کشی (Root Canal Therapy)

عصب‌کشی درمانی برای نجات دندان‌هایی است که پالپ (بافت داخلی دندان) آن‌ها دچار عفونت یا آسیب شده است. در این روش، پالپ آسیب‌دیده تخلیه شده و کانال‌های ریشه با مواد مخصوص پر می‌شوند تا از عفونت مجدد جلوگیری شود.

5. روکش دندان (Dental Crown)

روکش دندان یک پوشش سفارشی است که روی دندان آسیب‌دیده قرار می‌گیرد تا شکل، اندازه و استحکام آن را بازگرداند. روکش‌ها معمولاً از مواد سرامیکی، فلزی یا ترکیبی ساخته می‌شوند و به ترمیم دندان‌های ترک‌خورده یا ضعیف کمک می‌کنند.

6. ایمپلنت دندان (Dental Implant)

ایمپلنت دندان یک پایه فلزی (معمولاً از تیتانیوم) است که در استخوان فک کاشته می‌شود و به‌عنوان جایگزینی برای ریشه دندان ازدست‌رفته عمل می‌کند. روی این پایه یک روکش دندان مصنوعی قرار می‌گیرد که عملکرد و ظاهر طبیعی دندان را بازسازی می‌کند.

7. پروتز دندان (Dentures)

پروتز دندان یا دندان مصنوعی، مجموعه‌ای از دندان‌های جایگزین است که برای بیمارانی که برخی یا همه دندان‌های خود را از دست داده‌اند طراحی می‌شود. این پروتزها می‌توانند متحرک یا ثابت باشند و ظاهر و عملکرد دهان را بازسازی کنند.

8. ارتودنسی (Orthodontics)

ارتودنسی شاخه‌ای از دندانپزشکی است که به تصحیح نامرتبی و ناهماهنگی دندان‌ها و فک‌ها می‌پردازد. درمان ارتودنسی می‌تواند شامل استفاده از بریس‌های فلزی، سرامیکی یا نامرئی (مانند اینویزالاین) باشد.

9. جراحی لثه (Gum Surgery)

جراحی لثه یک روش درمانی برای مشکلات پیشرفته لثه مانند پریودنتیت است. این جراحی می‌تواند شامل پاک‌سازی عمقی، بازسازی استخوان و بافت لثه یا پیوند لثه برای درمان تحلیل لثه باشد.

10. کشیدن دندان (Tooth Extraction)

کشیدن دندان زمانی انجام می‌شود که دندان آسیب‌دیده، عفونی یا نهفته باشد و قابل ترمیم نباشد. این روش می‌تواند شامل کشیدن ساده یا جراحی دندان (مانند دندان عقل) باشد.

11. پیوند لثه (Gum Grafting)

پیوند لثه برای درمان تحلیل لثه و بازسازی بافت ازدست‌رفته لثه انجام می‌شود. در این روش، بافت از ناحیه‌ای دیگر (معمولاً سقف دهان) برداشته شده و به ناحیه آسیب‌دیده پیوند زده می‌شود.

12. فیشور سیلانت (Fissure Sealant)

فیشور سیلانت یک لایه نازک محافظ است که برای پر کردن شیارها و فرورفتگی‌های عمیق دندان‌های آسیاب استفاده می‌شود. این روش برای پیشگیری از پوسیدگی، به‌ویژه در کودکان، بسیار مؤثر است.

13. ترمیم دندان با کامپوزیت (Composite Bonding)

ترمیم با کامپوزیت روشی است که در آن مواد رزینی هم‌رنگ دندان برای اصلاح ترک‌ها، شکستگی‌ها یا شکاف‌های بین دندان‌ها استفاده می‌شود. این روش ظاهر طبیعی و زیبایی دندان را بازسازی می‌کند.

14. جراحی دندان عقل (Wisdom Tooth Surgery)

این جراحی برای خارج کردن دندان‌های عقل نهفته یا نیمه‌نهفته انجام می‌شود که ممکن است باعث درد، عفونت یا آسیب به دندان‌های مجاور شوند. این عمل معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا عمومی انجام می‌شود.

15. لمینیت دندان (Dental Veneers)

لمینیت‌ها لایه‌های نازکی از مواد سرامیکی یا کامپوزیتی هستند که روی سطح جلویی دندان‌ها قرار می‌گیرند. این روش برای اصلاح لکه‌ها، شکستگی‌ها یا نامرتبی‌های جزئی دندان‌ها استفاده می‌شود و ظاهری زیبا به دندان‌ها می‌بخشد.

16. اینگیجمنت دندان (Dental Bridge)

بریج دندان یک روش جایگزینی دندان ازدست‌رفته است که شامل چندین دندان مصنوعی متصل به دندان‌های طبیعی یا ایمپلنت‌ها می‌شود. این روش ظاهر و عملکرد دندان‌ها را بازسازی می‌کند و از حرکت دندان‌های مجاور جلوگیری می‌کند.

17. پالپوتومی (Pulpotomy)

پالپوتومی درمانی است که بیشتر در دندان‌های شیری کودکان انجام می‌شود. در این روش، بخش آسیب‌دیده پالپ دندان تخلیه شده و فضای باقی‌مانده با مواد مخصوص پر می‌شود تا از عفونت و درد جلوگیری شود.

18. فلوراید تراپی (Fluoride Treatment)

فلوراید تراپی یک روش پیشگیری از پوسیدگی است که در آن فلوراید به‌صورت ژل، وارنیش یا دهان‌شویه روی سطح دندان‌ها اعمال می‌شود. این روش به تقویت مینای دندان و کاهش حساسیت کمک می‌کند.

19. کاشت نگین دندانی (Dental Jewelry)

این روش زیبایی شامل قرار دادن نگین‌های کوچک و تزیینی روی دندان‌هاست. نگین‌ها معمولاً از مواد بی‌ضرر ساخته شده‌اند و به‌صورت موقتی یا دائمی نصب می‌شوند.

20. اپیکواکتومی (Apicoectomy)

اپیکواکتومی یک روش جراحی است که برای درمان عفونت در انتهای ریشه دندان انجام می‌شود. در این روش، انتهای ریشه و بافت عفونی اطراف آن برداشته شده و محل آن با مواد مخصوص پر می‌شود.

اصطلاحات دندانپزشکی

اصطلاحات مربوط به بخش‌های مختلف دندان با توضیحات کامل

در زیر، اصطلاحات مرتبط با بخش‌های مختلف دندان به همراه توضیحات آورده شده است:

1. مینای دندان (Enamel)

مینای دندان لایه بیرونی و سخت دندان است که به‌عنوان محکم‌ترین بافت بدن شناخته می‌شود. این بخش دندان از هیدروکسی‌آپاتیت (یک ماده معدنی) تشکیل شده و وظیفه محافظت از لایه‌های زیرین در برابر آسیب‌های فیزیکی و شیمیایی را بر عهده دارد.

2. عاج دندان (Dentin)

عاج دندان لایه‌ای زیر مینای دندان است که ساختاری نرم‌تر و زردرنگ دارد. این بخش حاوی لوله‌های میکروسکوپی است که به پالپ دندان متصل‌اند و می‌توانند تحریکات حرارتی یا فشاری را منتقل کنند، که در موارد آسیب‌دیدگی باعث حساسیت می‌شود.

3. پالپ دندان (Pulp)

پالپ دندان هسته مرکزی دندان است که شامل عروق خونی، اعصاب و بافت همبند می‌شود. این بخش وظیفه تغذیه و تامین حس دندان را بر عهده دارد. اگر پالپ دچار عفونت یا آسیب شود، معمولاً نیاز به درمان عصب‌کشی دارد.

4. ریشه دندان (Root)

بخشی از دندان است که در داخل استخوان فک قرار دارد و دندان را در جای خود نگه می‌دارد. ریشه از طریق رباط پریودنتال به استخوان متصل شده و از بافت نرم داخل پالپ حمایت می‌کند.

5. سمنتوم (Cementum)

سمنتوم لایه‌ای نازک و سخت است که روی ریشه دندان را پوشش می‌دهد. این لایه به اتصال دندان به رباط پریودنتال کمک می‌کند و در تثبیت دندان در جای خود نقش دارد.

6. تاج دندان (Crown)

تاج دندان بخش قابل مشاهده دندان است که بالای خط لثه قرار دارد. این بخش شامل مینای دندان و عاج است و وظیفه جویدن و آسیاب کردن غذا را بر عهده دارد.

7. خط گردنی دندان (Cervical Line)

این خط ناحیه‌ای است که تاج دندان به ریشه متصل می‌شود. خط گردنی معمولاً جایی است که مینای دندان به سمنتوم می‌رسد و از نظر آناتومیکی اهمیت بالایی دارد.

8. پالپ چمبر (Pulp Chamber)

پالپ چمبر فضای داخلی تاج دندان است که حاوی بخشی از پالپ می‌باشد. این فضا به کانال‌های ریشه‌ای متصل است و نقش مهمی در انتقال مواد مغذی و حس به ریشه دارد.

9. کانال ریشه (Root Canal)

کانال ریشه مجرایی است که از پالپ چمبر در تاج دندان تا انتهای ریشه امتداد دارد. این کانال محل عبور عروق خونی و اعصاب دندان است و در صورت عفونت، نیاز به عصب‌کشی دارد.

10. فرامن آپیکال (Apical Foramen)

فرامن آپیکال یک دهانه کوچک در انتهای ریشه دندان است که از طریق آن عروق خونی و اعصاب وارد دندان می‌شوند. این دهانه نقش مهمی در تغذیه و حفظ سلامت پالپ دارد.

11. شیار دندان (Fissure)

شیارهای دندان فرورفتگی‌های باریکی هستند که روی سطح جونده دندان‌های آسیاب و پیش‌آسیاب قرار دارند. این شیارها ممکن است محل تجمع پلاک و مستعد پوسیدگی باشند و گاهی با فیشور سیلانت پوشش داده می‌شوند.

12. برجستگی دندان (Cusp)

برجستگی‌های دندان به قسمت‌های نوک‌دار روی سطح جونده دندان‌های آسیاب و پیش‌آسیاب گفته می‌شود. این برجستگی‌ها به خرد کردن و آسیاب کردن غذا کمک می‌کنند.

13. گردن دندان (Neck)

گردن دندان بخشی از دندان است که تاج را به ریشه متصل می‌کند. این ناحیه در نزدیکی خط لثه قرار دارد و محل اتصال مینای دندان به سمنتوم است.

14. لبه برنده (Incisal Edge)

لبه برنده به لبه تیز دندان‌های پیشین (ثنایا و نیش) گفته می‌شود که برای بریدن و گاز گرفتن غذا طراحی شده است.

15. سطح جونده (Occlusal Surface)

سطح جونده قسمت بالایی دندان‌های آسیاب و پیش‌آسیاب است که در تماس با دندان‌های مقابل قرار می‌گیرد و برای جویدن و آسیاب کردن غذا استفاده می‌شود.

16. سطح زبانی (Lingual Surface)

سطح زبانی دندان بخشی از دندان است که به سمت زبان قرار دارد. این اصطلاح به‌ویژه در دندان‌های پایین کاربرد دارد و در دندان‌های بالایی معادل آن سطح کامی (Palatal Surface) است.

17. سطح لبی (Labial Surface)

سطح لبی بخش خارجی دندان‌های جلویی است که به سمت لب‌ها قرار دارد. این ناحیه از نظر زیبایی اهمیت زیادی دارد.

18. سطح گونه‌ای (Buccal Surface)

سطح گونه‌ای دندان بخشی از دندان‌های آسیاب و پیش‌آسیاب است که به سمت داخل گونه قرار دارد.

19. سطح پروگزیمال (Proximal Surface)

سطح پروگزیمال ناحیه‌ای از دندان است که به دندان مجاور خود متصل می‌شود. این سطح شامل سطح مزیال (نزدیک‌تر به خط وسط) و سطح دیستال (دورتر از خط وسط) است.

20. فورکا (Furcation)

فورکا ناحیه‌ای از دندان‌های مولر است که ریشه‌ها از آنجا جدا می‌شوند. در دندان‌های چندریشه‌ای، این ناحیه از نظر درمان بیماری‌های لثه اهمیت دارد.

اصطلاحات دندانپزشکی

اصطلاحات مربوط به تجهیزات دندانپزشکی با توضیحات کامل

در زیر، فهرستی از تجهیزات و ابزارهای رایج دندانپزشکی همراه با توضیحات آورده شده است:

1. یونیت دندانپزشکی (Dental Unit)

یونیت دندانپزشکی شامل صندلی بیمار، چراغ دندانپزشکی، سیستم آسپیراتور، و سایر ابزارهای موردنیاز برای انجام درمان‌های دندانپزشکی است. این تجهیزات با طراحی ارگونومیک، راحتی بیمار و دندانپزشک را فراهم می‌کنند.

2. توربین دندانپزشکی (Dental Handpiece)

توربین یک ابزار چرخنده است که برای برش و تراشیدن دندان یا مواد ترمیمی استفاده می‌شود. این دستگاه با سرعت بالا کار می‌کند و برای اعمالی نظیر آماده‌سازی حفره‌ها و برداشتن پوسیدگی ضروری است.

3. آمالگام گان (Amalgam Gun)

آمالگام گان ابزاری است که برای تزریق آمالگام (ماده پرکننده) به داخل حفره دندان استفاده می‌شود. این ابزار کمک می‌کند تا مواد به‌طور دقیق و بهینه در محل موردنظر قرار گیرند.

4. آینه دندانپزشکی (Dental Mirror)

آینه دندانپزشکی ابزار کوچکی با یک سر بازتاب‌دهنده است که برای مشاهده قسمت‌های غیرقابل‌دسترس دهان و بازتاب نور به نواحی تاریک استفاده می‌شود.

5. اسکیلر (Scaler)

اسکیلر ابزاری است که برای پاک‌سازی پلاک و جرم‌های سخت‌شده از سطح دندان و زیر لثه به کار می‌رود. این ابزار می‌تواند دستی یا اولتراسونیک باشد.

6. کورت (Curette)

کورت ابزاری قاشقی‌شکل است که برای برداشتن بافت‌های بیمار از لثه و سطح ریشه استفاده می‌شود. این ابزار در درمان‌های پریودنتال کاربرد دارد.

7. سرنگ هوا-آب (Air-Water Syringe)

این سرنگ برای تمیز کردن نواحی دهان با اسپری آب یا هوا استفاده می‌شود. ترکیب آب و هوا به شستشو و خشک کردن نواحی موردنظر کمک می‌کند.

8. آرتیکلاتور (Articulator)

آرتیکلاتور دستگاهی است که برای شبیه‌سازی حرکت فک و ایجاد مدل‌های دندان در لابراتوار دندانپزشکی استفاده می‌شود. این دستگاه به طراحی دقیق پروتزها و روکش‌ها کمک می‌کند.

9. لایت کیور (Light Cure)

لایت کیور دستگاهی است که نور فرابنفش یا آبی را برای سخت کردن مواد ترمیمی کامپوزیتی به‌کار می‌گیرد. این ابزار در فرآیند پر کردن دندان یا ترمیم‌های زیبایی استفاده می‌شود.

10. دهان‌بازکن (Mouth Prop or Gag)

دهان‌بازکن ابزاری است که برای باز نگه‌داشتن دهان بیمار در طول درمان‌های دندانپزشکی استفاده می‌شود. این ابزار به راحتی دندانپزشک و بیمار کمک می‌کند.

11. پنس دندانپزشکی (Dental Tweezer)

پنس دندانپزشکی یک ابزار کوچک و دقیق است که برای برداشتن یا قرار دادن اشیاء کوچک مانند مواد ترمیمی یا قطعات پروتز استفاده می‌شود.

12. کاوشگر دندان (Dental Explorer)

کاوشگر یا پروب ابزاری است که برای بررسی پوسیدگی، جرم، یا مشکلات دیگر روی سطح دندان‌ها به‌کار می‌رود. این ابزار نوک تیز دارد و در تشخیص بیماری‌های دندان نقش دارد.

13. دستگاه رادیوگرافی (X-Ray Machine)

این دستگاه برای تصویربرداری از ساختارهای داخلی دندان، استخوان و لثه استفاده می‌شود. تصاویر رادیوگرافی اطلاعات دقیقی در مورد پوسیدگی، عفونت یا مشکلات فک ارائه می‌دهند.

14. اسپاتول (Spatula)

اسپاتول ابزاری است که برای مخلوط کردن یا جابه‌جا کردن مواد دندانپزشکی مانند آمالگام، سیمان یا مواد ترمیمی استفاده می‌شود.

15. پروفی جت (Prophy Jet)

پروفی جت دستگاهی است که از اسپری آب و پودر مخصوص برای پاک‌سازی پلاک و لکه‌های دندانی استفاده می‌کند. این ابزار برای جرم‌گیری حرفه‌ای کاربرد دارد.

16. ساکشن (Suction)

ساکشن دستگاهی است که مایعات، بزاق و خون را در طول درمان دندانپزشکی از دهان بیمار خارج می‌کند. این ابزار به حفظ تمیزی و دید بهتر کمک می‌کند.

17. دستگاه اولتراسونیک (Ultrasonic Scaler)

این دستگاه برای پاک کردن جرم‌های دندان با استفاده از ارتعاشات فراصوتی به‌کار می‌رود. این روش بسیار سریع و مؤثر است و برای درمان بیماری‌های لثه مفید می‌باشد.

18. دستگاه اتوکلاو (Autoclave)

اتوکلاو دستگاهی برای استریل کردن ابزارهای دندانپزشکی با استفاده از بخار تحت فشار و دمای بالا است. این دستگاه به جلوگیری از انتقال عفونت کمک می‌کند.

19. اکسکاواتور (Excavator)

اکسکاواتور ابزاری قاشقی‌شکل است که برای برداشتن بافت‌های پوسیده یا نرم‌شده از داخل حفره دندان استفاده می‌شود.

20. فرز دندانپزشکی (Dental Bur)

فرز یک ابزار چرخنده کوچک است که به توربین یا هندپیس متصل می‌شود و برای برش یا تراشیدن دندان، استخوان یا مواد ترمیمی استفاده می‌شود.

21. گیج بازکن (Retractor)

گیج بازکن ابزاری است که برای کنار زدن بافت‌ها یا لب‌ها برای فراهم کردن دید بهتر در طول درمان استفاده می‌شود.

22. پنس فورسپس (Extraction Forceps)

این پنس‌ها برای کشیدن دندان از استخوان فک در هنگام جراحی‌های کشیدن دندان استفاده می‌شوند. طراحی آن‌ها بسته به نوع دندان متفاوت است.

23. آلژینات میکسر (Alginate Mixer)

این دستگاه برای مخلوط کردن مواد قالب‌گیری مانند آلژینات استفاده می‌شود. قالب‌گیری دقیق دندان‌ها برای ساخت پروتز یا روکش اهمیت بالایی دارد.

24. دیجیتال اسکنر (Digital Scanner)

دیجیتال اسکنر یک دستگاه پیشرفته است که از دهان و دندان‌ها تصویربرداری سه‌بعدی می‌کند. این دستگاه جایگزین روش‌های سنتی قالب‌گیری شده و در ساخت پروتزها و ارتودنسی به‌کار می‌رود.

25. لیزر دندانپزشکی (Dental Laser)

لیزر دندانپزشکی ابزاری است که برای جراحی‌های بافت نرم، درمان‌های زیبایی، سفیدکردن دندان و حذف پوسیدگی با حداقل آسیب استفاده می‌شود.

اصطلاحات مربوط به روش‌های پیشگیری در دندانپزشکی با توضیحات کامل

پیشگیری یکی از مهم‌ترین بخش‌های دندانپزشکی است که به جلوگیری از بیماری‌ها و مشکلات دهان و دندان کمک می‌کند. در ادامه، اصطلاحات مرتبط با روش‌های پیشگیری همراه با توضیحات ارائه شده است:

1. پیشگیری از پوسیدگی دندان (Caries Prevention)

مجموعه اقداماتی شامل مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، مصرف مواد غذایی مناسب و استفاده از فلوراید برای جلوگیری از ایجاد پوسیدگی در دندان‌ها.

2. فلورایدتراپی (Fluoride Therapy)

استفاده از فلوراید برای تقویت مینای دندان و افزایش مقاومت آن در برابر پوسیدگی. این روش می‌تواند به‌صورت موضعی (مانند خمیردندان یا ژل فلوراید) یا سیستمی (مانند آب آشامیدنی حاوی فلوراید) انجام شود.

3. فیشور سیلانت (Fissure Sealant)

روشی پیشگیرانه که در آن یک ماده پلاستیکی روی شیارهای سطح جونده دندان‌های آسیاب و پیش‌آسیاب قرار می‌گیرد تا از تجمع پلاک و پوسیدگی جلوگیری شود.

4. جرم‌گیری (Scaling)

حذف پلاک‌ها و رسوبات سخت‌شده (جرم) از سطح دندان و زیر لثه. این روش به جلوگیری از بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان کمک می‌کند.

5. پولیش دندان (Polishing)

روشی برای صاف کردن و براق کردن سطح دندان پس از جرم‌گیری. این روش به حذف لکه‌ها و جلوگیری از تجمع دوباره پلاک کمک می‌کند.

6. رعایت بهداشت دهان و دندان (Oral Hygiene Maintenance)

شامل عادات روزانه مانند مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه برای حفظ سلامت دهان و جلوگیری از بیماری‌های دهان و دندان.

7. دهان‌شویه (Mouthwash)

محلول‌هایی که برای ضدعفونی کردن دهان، کاهش باکتری‌ها و جلوگیری از بوی بد دهان استفاده می‌شوند. برخی دهان‌شویه‌ها حاوی فلوراید برای پیشگیری از پوسیدگی هستند.

8. مسواک زدن صحیح (Proper Brushing)

تکنیک صحیح مسواک زدن که شامل استفاده از یک مسواک مناسب و حرکات صحیح برای تمیز کردن سطوح دندان‌ها و لثه است. این عادت به کاهش پلاک و جلوگیری از بیماری‌های دهان کمک می‌کند.

9. نخ دندان (Dental Floss)

ابزار باریکی از جنس نایلون یا پلاستیک که برای تمیز کردن نواحی بین دندان‌ها و زیر لثه استفاده می‌شود. این روش مکمل مسواک زدن برای پیشگیری از پوسیدگی و التهاب لثه است.

10. تغذیه سالم (Healthy Diet)

توصیه به مصرف غذاهای کم‌شکر و غنی از مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر که برای سلامت دندان‌ها ضروری هستند. کاهش مصرف نوشیدنی‌های اسیدی نیز از پوسیدگی جلوگیری می‌کند.

11. کنترل پلاک (Plaque Control)

مجموعه اقداماتی شامل مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و جرم‌گیری منظم برای جلوگیری از تجمع پلاک، که عامل اصلی پوسیدگی و بیماری‌های لثه است.

12. سیلانت دندان (Sealant)

لایه‌ای نازک که روی سطح دندان‌ها اعمال می‌شود تا از نفوذ باکتری‌ها و ذرات غذایی به شیارهای عمیق دندان جلوگیری کند. این روش به‌ویژه برای کودکان موثر است.

13. معاینات دوره‌ای دندانپزشکی (Dental Checkups)

ویزیت‌های منظم دندانپزشکی که شامل بررسی وضعیت سلامت دندان‌ها، شناسایی مشکلات زودرس و ارائه راهکارهای پیشگیرانه است.

14. حفاظت از دندان‌ها در برابر ضربه (Mouthguard)

استفاده از محافظ‌های دهانی برای جلوگیری از آسیب به دندان‌ها و فک‌ها در حین فعالیت‌های ورزشی یا خواب (برای جلوگیری از دندان‌قروچه).

15. استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید (Fluoride Toothpaste)

خمیردندان‌هایی که حاوی فلوراید هستند و به تقویت مینای دندان و کاهش خطر پوسیدگی کمک می‌کنند.

16. برنامه پیشگیری برای کودکان (Pediatric Preventive Dentistry)

اقداماتی نظیر آموزش بهداشت دهان، استفاده از فیشور سیلانت و فلورایدتراپی که به حفظ سلامت دندان‌های شیری و دائمی در کودکان کمک می‌کند.

17. دهان‌شویه آنتی‌باکتریال (Antibacterial Mouthwash)

دهان‌شویه‌هایی که برای کاهش باکتری‌های مضر دهان و پیشگیری از بیماری‌های لثه استفاده می‌شوند.

18. شست‌وشوی روزانه دهان (Daily Rinsing)

شست‌وشوی دهان با آب ساده یا محلول‌های مناسب برای از بین بردن باقی‌مانده غذا و کاهش باکتری‌های دهان.

19. کنترل مصرف قند (Sugar Control)

کاهش مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین که عامل اصلی پوسیدگی دندان‌ها هستند. این روش به جلوگیری از رشد باکتری‌های تولیدکننده اسید کمک می‌کند.

20. مصرف آب آشامیدنی حاوی فلوراید (Fluoridated Water)

نوشیدن آب حاوی فلوراید که به طور طبیعی یا مصنوعی تقویت شده است و می‌تواند در کاهش پوسیدگی دندان‌ها مؤثر باشد.